Thực hiện Chỉ thị 26 của Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh Bến Tre đã ban hành CV 154/CV-UB ngày 7/2/2002 chỉ đạo UBND các huyện, thành, xã, phường, thị trấn chủ động phối hợp với HND cùng cấp triển khai thực hiện chỉ thị. HND tỉnh cũng xây dựng Kế hoạch số 21 ngày 22/2/2002 và Hướng dẫn số 12 ngày 15/10/2002 hướng dẫn các cấp HND trong tỉnh tích cực tham gia giải quyết KNTC của nông dân.
Để triển khai thực hiện Chỉ thị 26 của Thủ tướng Chính phủ, HND tỉnh đã ký kết các chương trình phối hợp với UBND và các ngành Tư pháp, Địa chính, Thanh tra Nhà nước. HND đã xây dựng kế hoạch liên tịch số 237/KHLT.TP-HND ngày 13/5/2002 với ngành Tư pháp nhằm phối hợp thực hiện việc PBGDPL và trợ giúp pháp lý cho nông dân, xây dựng đội ngũ cán bộ Hội làm công tác PBGDPL, trợ giúp pháp lý, tổ chức tập huấn kiến thức và nghiệp vụ, chỉ đạo kiện toàn các tổ hoà giải ở cơ sở, xây dựng các xã điểm PBGDPL, trợ giúp pháp lý cho nông dân. Với Sở Tài nguyên Môi trường, HND đã xây dựng chương trình phối hợp số 03/CTPH-HND-SĐC ngày 16/6/2002 để chỉ đạo công tác PBGDPL về đất đai cho nông dân, tham gia xây dựng chính sách PL về đất đai, phối hợp giải quyết các tranh chấp về đất đai…Với Thanh tra tỉnh, HND xây dựng chương trình phối hợp số 362/CTPH.TT-HND ngày 10/6/2002 dể phối hợp chỉ đạo, tuyên truyền PL về khiếu nại tố cáo, phối hợp giải quyết khiếu kiện của nông dân, tiếp nông dân, thanh tra, kiểm tra trách nhiệm giải quyết KNTC. UBND tỉnh có quyết định thành lập bộ phận tiếp dân, trong đó HND tỉnh được mời tham gia tiếp dân, đối thoại các vụ việc KNTC của nông dân, được kiến nghị đề xuất hướng giải quyết trước khi Chủ tịch UBND tỉnh ban hành các quyết định giải quyết khiếu nại cuối cùng.
Là thành viên trong đoàn công tác liên ngành giải quyết KNTC của tỉnh, các cấp HND trong tỉnh đã tích cực phối hợp cùng chính quyền và các ngành chức năng hoà giải, giải quyết đơn thư KNTC, qua đó thực hiện chức năng giám sát nên tình hình khiếu kiện, tranh chấp đất đai đã giảm nhiều so với trước, đặc biệt là các tranh chấp đất tập đoàn sản xuất, hiện nay đã không còn điểm nóng về tranh chấp đất đai nữa, khiếu kiện đông người đã giảm đáng kể. Tính đến 31/2/2004, tổng số đơn khiếu kiện liên quan đến đất tập đoàn sản xuất trong toàn tỉnh là 6.242 đơn, các tổ công tác tỉnh, huyện, thành đã xem xét giải quyết 6.195 đơn, còn tồn 47 đơn. Từ 2005 đến cuối 2010, tình hình khiếu kiện tuy có giảm mức độ gay gắt nhưng số vụ việc vẫn còn nhiều. Toàn tỉnh đã tiếp 22.172 lượt người đến khiếu nại về đất đai, tiếp nhận tổng số 6.420 vụ việc, đã giải quyết 6.152 vụ, tiếp tục phối hợp xem xét giải quyết 286 vụ. Phối hợp với các ngành chức năng, trong những năm qua, các cấp Hội đã tuyên truyền PL, trợ giúp pháp lý hàng ngàn cuộc, có hàng trăm ngàn lượt cán bộ, hội viên, nông dân tham dự.
Các xã điểm: An Hoà Tây (huyện Ba Tri), xã Bình Phú (TP Bến Tre), xã Hữu Định (huyện Châu Thành) trước đây là điểm nóng tranh chấp đất đai: xã An Hoà Tây là điểm nóng nhất trong quá trình giải quyết đất tập đoàn sản xuất thời điểm 2000 – 2004, xã Hữu Định, xã Bình Phú đều là những điểm nóng trong tiến độ đô thị hoá phát sinh nhiều mâu thuẫn giữa nông dân với chính quyền trong việc thực hiện giải toả đền bù. Sau khi được Trung ương Hội phối hợp cùng HND tỉnh, huyện, xã chọn làm điểm thực hiện Chỉ thị 26 với các hoạt động xây dựng câu lạc bộ nông dân với PL, tuyên truyền PL, trợ giúp pháp lý, hoà giải các mâu thuẫn, tranh chấp; đến nay tình hình đã cơ bản ổn định.
Qua 10 năm thực hiện Chỉ thị 26, vị trí, vai trò của HND trong việc tham gia giải quyết KNTC của nông dân được nâng lên rõ rệt, nông dân tin tưởng vào tổ chức Hội, vị thế của tổ chức Hội đối với chính quyền và các ngành được củng cố. Công tác phối hợp giữa các ngành chặt chẽ, đồng bộ, hiệu quả hơn trong việc PBGDPL, trợ giúp pháp lý, hoà giải, giải quyết các tranh chấp, khiếu nại tố cáo của nông dân.
Bảo Minh