Bộ Tài nguyên và Môi trường vừa cho biết, , tình trạng công dân gửi đơn vượt cấp lên Trung ương vẫn còn nhiều (số vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của địa phương chiếm 83% số vụ việc Bộ nhận được và xử lý). Nội dung đơn thư vẫn tập trung vào công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư (khiếu nại về quyết định thu hồi đất chiếm 23,85%, khiếu nại về giá đất chiếm 12,76%, khiếu nại liên quan đến cấp và thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chiếm 15,43%, tranh chấp đất đai giữa cá nhân và cá nhân chiếm 10,71%...).

Cũng theo báo cáo, tính đến ngày 30/6/2013, trong 528 vụ việc khiếu nại, tố cáo phức tạp, tồn đọng, kéo dài, Bộ đã rà soát, giải quyết 28 vụ việc, trong đó có 10 vụ việc do Bộ tự rà soát, tổng hợp. Kết quả có 17 vụ việc qua rà soát đã giải quyết đúng pháp luật, 8 vụ việc địa phương phải giải quyết lại. Ngoài các vụ việc đã rà soát nằm trong 528 vụ việc trên, Bộ đã rà soát và làm việc thống nhất giải quyết 49 vụ việc tồn đọng, kéo dài. 

Bên cạnh đó, tổng hợp đơn thư khiếu nại, tố cáo mà Bộ nhận được từ năm 2011 đến nay, đơn thư của các tỉnh miền Bắc và miền Trung, Tây Nguyên tăng. Cụ thể miền Bắc: Năm 2011 là 1.001 lượt đơn, năm 2012 là 1.194 lượt đơn và 6 tháng đầu năm 2013 là 591 lượt đơn; miền Trung, Tây Nguyên: Năm 2011 là 823 lượt đơn, năm 2012 là 942 lượt đơn và 6 tháng đầu năm 2013 là 538 lượt đơn. Trong khi đó, các tỉnh, thành phố miền Nam, tình hình đơn thư có dấu hiệu giảm dần (năm 2011 là 2.628 lượt đơn, năm 2012 là 2.137 lượt đơn và 6 tháng đầu năm 2013 là 933 lượt đơn).

Khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai, nhất là khiếu nại liên quan đến việc thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư là vấn đề được toàn xã hội quan tâm; trong đó, tập trung nhiều vào khiếu nại về giá bồi thường. Khiếu nại về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và tranh chấp đất đai cũng là nội dung mà công dân có ý kiến nhiều.

Hiện nay, các vụ việc tồn đọng, kéo dài mà Bộ rà soát đều thuộc lĩnh vực đất đai; trong khi đó, chính sách pháp luật về đất đai và nhà ở lại thường xuyên thay đổi. Phần lớn người khiếu nại trên lĩnh vực này luôn có suy nghĩ mình bị thiệt thòi nên rất gay gắt, đa số các vụ việc khiếu nại, tồn đọng từ nhiều năm (có những vụ việc trên 20 năm), nội dung phức tạp, qua nhiều ngành, nhiều cấp giải quyết, nên khi rà soát, xác định biện pháp giải quyết, có địa phương còn lúng túng, sợ trách nhiệm, ...

Lý giải về nguyên nhân của tình trạng trên, nhiều chuyên gia pháp luật và môi trường cho rằng, do chính sách, pháp luật về đất đai qua nhiều thời kỳ chưa đồng bộ, nhiều thay đổi. Một số địa phương chưa thật sự tích cực rà soát, tìm biện pháp giải quyết cho phù hợp. 

Một số lãnh đạo sở, ban, ngành thực hiện không nghiêm túc chỉ đạo của lãnh đạo UBND tỉnh trong việc phối hợp với Tổ công tác của Bộ rà soát, giải quyết vụ việc tồn đọng; có trường hợp đã chấm dứt khiếu nại, nhưng địa phương chưa kịp thời tổng hợp, đưa ra khỏi danh sách rà soát; một số vụ việc chưa được địa phương giải quyết hết thẩm quyền, không phải phức tạp, đông người những vẫn tổng hợp, đề xuất cơ quan Trung ương rà soát, giải quyết. Bên cạnh đó, nhận thức của người dân còn hạn chế, bị kẻ xấu kích động hoặc cố tình khiếu nại, các cấp chính quyền lại chưa tập trung tuyên truyền vận động, giải thích cho người khiếu nại hiểu và chấp hành.

Minh Tú