Phường An Phú (thị xã Tam Kỳ, Quảng Nam) là địa phương nông dân sống chủ yếu bằng nông nghiệp nhưng đất canh tác chua mặn bạc màu nên năng suất không cao. Phường có tốc độ đô thị hoá nhanh quy hoạch xây dựng đường cơ sở hạ tầng, du lịch sinh thái và một số công trình công cộng khác. Tình hình khiếu nại tố cáo trong nhân dân tương đối phức tạp.
Hội Nông dân tỉnh và thị xã Tam Kỳ nhất trí chọn phường An Phú xây dựng điểm thực hiện Chỉ thị 26 của Thủ tướng Chính phủ, là địa phương đang quy hoạch xây dựng nhiều cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển dân sinh, việc giải toả đền bù sẽ tác động trực tiếp đến đời sống sinh hoạt của nhân dân nên có thể sẽ có những phát sinh khiếu nại mới. Việc tổ chức tốt công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật, trợ giúp pháp lý cho nhân dân trong phường thực hiện quyền và nghĩa vụ công dân được làm thường xuyên.
Sau khi thống nhất việc chọn điểm, thành lập Ban Chỉ đạo, Ban Thường vụ tỉnh Hội đã làm việc với Đảng uỷ, Chính quyền xã thông báo việc xây dựng mô hình điểm và đã được ủng hộ tạo điều kiện thành lập Ban Chỉ đạo cấp phường và Ban Chủ nhiệm CLB nông dân với pháp luật. Đồng thời, triệu tập toàn bộ cán bộ quân dân chính của phường, các bí thư, chi bộ, khối phố trưởng dự hội nghị quán triệt triển khai do Ban Thường vụ tỉnh Hội tổ chức. Tại Hội nghị này, Ban chỉ đạo xây dựng mô hình điểm thực hiện Chỉ thị 26 của tỉnh thông qua toàn bộ kế hoạch và các bước tiến hành. Đại diện Đảng bộ phường đề nghị các khối phố kết hợp với tỉnh Hội tạo điều kiện triển khai xây dựng mô hình.
Để nắm chắc tình hình ở địa phương, phục vụ cho việc triển khai có hiệu quả, Ban Chỉ đạo đã khảo sát điều tra nắm tình hình hiểu biết pháp luật và nhu cầu trợ giúp pháp lý của nhân dân và một số tình hình khác có liên quan đến việc thực hiện mô hình như Quy chế dân chủ, việc thực hiện các chính sách của Đảng… bằng 2 hình thức: khảo sát theo phiếu và cử cán bộ xuống cơ sở tìm hiểu tình hình ngoài phiếu. Đã khảo sát 150 hộ theo phiếu và hơn 100 hộ điều tra trực tiếp. Qua điều tra, Hội Nông dân các cấp nhận thấy việc hiểu biết pháp luật của nhân dân thông qua phương tiện thông tin đại chúng là chủ yếu, nhưng có những luật chỉ biết, chỉ nghe tiêu đề là chính còn nội dung từng điều luật đại bộ phận nhân dân hiểu rất mơ hồ, ngay những Luật thiết thực với nhân dân địa phương như Luật đất đai, Luật khiếu nại, tố cáo, Luật Hôn nhân gia đình khi khảo sát nhiều người trả lời sai. Về thực hiện Quy chế dân chủ, nhân dân phường An Phú nắm được nội dung Quy chế dân chủ cơ sở, hiểu được những điều dân bàn quyết định, những điều dân bàn chính quyền quyết định. Quy chế dân chủ cơ sở được Mặt trận phối hợp với các đoàn thể triển khai rộng rãi trong nhân dân. Mặc dù vậy nhưng cũng còn một bộ phận nhân dân vi phạm pháp luật, nhất là xây dựng trái phép buộc phải cưỡng chế xoá bỏ một số nhà hoặc tập hợp hàng chục người ngăn cản không cho đơn vị thi công san lấp mặt bằng xây dựng khách sạn.
Từ kết quả khảo sát, Ban Chỉ đạo thực hiện Chỉ thị 26 đã đặt trọng tâm xây dựng mô hình điểm là tổ chức tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật cho nhân dân trong phường nói chung, cho hội viên, nông dân nói riêng và đã tổ chức các lớp tập huấn nâng cao nhận thức và nghiệp vụ cho cán bộ. Đã tổ chức 1 lớp cho 50 cán bộ quân dân chính của phường, Bí thư Chi bộ và các khối trưởng. Nội dung tập huấn là Chỉ thị 26 của Thủ tướng Chính phủ, Chỉ thị 30 của Ban bí thư Trung ương Đảng. Nhiều đồng chí tham dự tập huấn rất hoan nghênh việc tập huấn này vì lần đầu tiên được nghe đầy đủ trọn vẹn nội dung Chỉ thị của Đảng, Chính phủ, nhất là nghiệp vụ tiếp công dân và giải quyết đơn thư khiếu nại, công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật. Bên cạnh đó còn tập huấn cho cán bộ cơ sở chi, tổ Hội và cộng tác viên của CLB nông dân, có 42 đồng chí tham gia với nội dung là công tác hoà giải, tiếp nhận đơn thư và cách thụ lý giải quyết đơn thư. Cán bộ tham gia tập huấn nắm được vai trò công tác hoà giải, giải quyết các tranh chấp nhỏ tại cộng đồng dân cư, nắm được các hình thức hoà giải, phương pháp và các bước tiến hành khi hoà giải phân biệt các mâu thuẫn tranh chấp nào thuộc phạm vi hoà giải, phạm vi nào không hoà giải.
Do một bộ phận nhân dân hiểu biết pháp luật còn hạn chế, Ban Chỉ đạo đã phối hợp với trung tâm trợ giúp pháp lý tỉnh, Phòng Tư pháp thị xã Tam Kỳ tổ chức 4 lớp tại 7 khối phố mỗi lớp 2 ngày được gần 290 người. Nội dung tuyên truyền là Luật đất đai 2003, Luật Hôn nhân gia đình, Luật khiếu nại, tố cáo, Luật Hợp tác xã… tại các buổi tuyên truyền này các đồng chí giảng viên đã kết hợp giải đáp gần 60 ý kiến thắc mắc của nhân dân, 4 ý kiến các đồng chí giảng viên đề nghị cung cấp hồ sơ chứng cứ để cử chuyên gia đến tư vấn trợ giúp. Kết thúc các lớp tuyên truyền được đông đảo nhân dân hoan nghênh việc tổ chức học tập pháp luật này. Trên cơ sở những kiến thức pháp luật đã học được nhân dân sẽ có điều kiện thực hiện đúng luật và ngăn ngừa những hành vi vi phạm pháp luật. Ban chỉ đạo 26 của Hội Nông dân tỉnh đã góp phần nâng cao kiến thức pháp luật cho nhân dân trong phường, giải thích khách quan đúng pháp luật những thắc mắc của nhân dân góp phần giải toả những vướng mắc trong nhân dân với chính quyền địa phương. Tạo được niềm tin tưởng trong nhân dân đối với Đảng, chính quyền cơ sở. Ban Chủ nhiệm CLB nông dân với pháp luật đã có nhiều cố gắng để đưa CLB đi vào hoạt động có nề nếp. Đội ngũ cộng tác viên đã nghiên cứu nội dung cần phổ biến trong mỗi lần sinh hoạt đáp ứng nhu cầu thông tin cho các thành viên CLB và cho cả hội viên, nông dân. Một số điều luật quan trọng của các bộ luật và Nghị định thiết thực với nhân dân đã được trích dẫn tuyên truyền giải thích làm rõ trong các buổi sinh hoạt CLB.
Việc triển khai xây dựng mô hình điểm Chỉ thị 26 tại phường An Phú được Đảng, Chính quyền phường quan tâm chỉ đạo, các ban ngành đoàn thể ở phường phối kết hợp với Ban chỉ đạo thực hiện Chỉ thị 26 của Hội Nông dân tỉnh và đã tạo mọi điều kiện để triển khai có kết quả.
Hà Ngân