Chỉ Thị 26/CT-TTg  "về việc các cấp, các ngành tạo điều kiện để Hội ND các cấp tham gia giải quyết khiếu nại tố cáo của nông dân'' (gọi tắt là Chỉ thị 26) được Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 9/10/2001, đã thể hiện sự quan tâm của Đảng và Chính phủ đến cuộc sống của người nông dân và vai trò của tổ chức Hội ND. Tại địa bàn tỉnh Nghệ An, từ năng 2003 Chỉ thị thực sự đi vào cuộc sống và phát huy súc mạnh tổng hợp của sự phối hợp giữa các cấp, các ngành với Hội ND trong việc giải quyết những vướng mắc, mâu thuẫn và đơn thư khiếu nại tố cáo có liên quan đến lĩnh vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

Sau 5 năm triển khai thực hiện Chỉ thị 26 tình hình an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội nông thôn trên địa bàn toàn tỉnh được giữ vững, ổn định, không có ''điểm nóng'' phát sinh do khiếu nại, tố cáo, không có đoàn khiếu kiện đông người, giảm số lượng đơn thư vượt cấp lên Trung ương. Tại thời điểm triển khai chỉ thị (năm 2003) trên toàn tỉnh có 4579 đơn khiếu nại tố cáo, tăng 10.5% so với năm 2002; trong đó có tới 2.033 vụ việc khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền giải quyết của Chủ tịch UBND các cấp và thủ trưởng các ngành, tăng 5,8% so với năm 2002. Đến năm 2004 có 5420 đơn khiếu nại tố cáo, tăng 18,4% so với năng 2003, trong đó 2.441 vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của Chủ tịch UBND các cấp, thủ trưởng các ngành, tăng 20,1% so với năm 2003. Nhưng đến năm 2007, trên địa bàn toàn tỉnh có 2577 đơn khiếu nại, tố cáo phát sinh, tăng 56,6% so với năng 2006; số vụ việc khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền giải quyết của Chủ tịch UBND các cấp, thủ trưởng các ngành chỉ còn 1414 vụ việc, giảng 0,8%, so với năm 2006. Qua phân loại đơn khiếu nại cho thấy: Về tranh chấp đất ở, đất sản xuất, lấn chiếm đất, đòi lại đất cũ, tranh chấp địa giới hành chính, bồi thường giải phóng mặt bằng ở các cấp, các ngành là 833/ 1318 vụ việc đã giải quyết (chiếm 63,2%), trong đó ở cấp tỉnh chiếm 92.2% (47 / 51 vụ việc).

Để thực hiện tốt trách nhiệm tham gia giải quyết khiếu nại tố cáo của nông dân, trong những năm qua Hội ND các cấp đã bằng nhiều hình thức tuyên truyền giáo dục pháp luật cho nông dân, nhất là kiến thức về Luật đất đai, dân sự, hình sự, Luật hôn nhân và gia đình, Luật khiếu nại tố cáo, Luật nghĩa vụ quân sự và các Nghị định, Chỉ thị, Pháp lệnh của Chính phủ... Trong các năm 2003, 2004 tỉnh Hội tổ chức 5 đợt tập huấn theo chuyên đề Chỉ thị 26, cho 360 cán bộ chuyên trách huyện và Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội cơ sở. Từ năng 2005 đến 2007, các cấp Hội ND trong tỉnh thường xuyên mở các lớp tập huấn các văn bản Luật cho đội ngũ cán bộ chi hội trưởng và Chủ tịch, Phó chủ tịch Hội ND cơ sở. Riêng Hội ND tỉnh mở nhiều lớp tập huấn chuyên đề cho cán bộ huyện và cơ sở đồng thời phát động cuộc thi viết ''Tìm hiểu Pháp luật đất đai'' trong toàn thể cán bộ hội viên. Qua 2 đợt phát động đã thu được 298.025 bài dự thi và cả 2 đợt Nghệ An đều đạt giải nhất toàn quốc. Hàng năm Hội ND tỉnh đều chọn 1 xã làm điểm chỉ đạo; thành lập các câu lạc bộ phổ biến pháp luật, các tủ sách pháp luật tại địa bàn nông thôn. Từ đó, việc khiếu nại tố cáo của nông dân ngày càng có chất lượng, đúng người đúng việc, đúng pháp luật; phần lớn các vụ việc được giải quyết xong ở cấp cơ sở; Trong năm từ 2005- 2007 có 1041 đơn thư khiếu nại tố cáo và đã có 220 đơn thuộc thẩm quyền đã được giải quyết xong ở các cấp Hội. Ngoài ra các cấp Hội còn quan tâm nâng cao chất lượng công tác hòa giải trong nội bộ hội viên nông dân khi có mâu thuẫn xảy ra. Chỉ tính riêng trong năm 2007 đã có 4137 vụ việc được Hội ND các cấp tham gia hòa giải, trong đó hòa giải thành 3635 vụ việc chủ yếu là ở chi, tổ Hội.

Qua những kết quả đạt được sau 5 năm thực hiện Chỉ thị 26 của Thủ tướng Chính phủ đã cho thấy được tầm quan trọng của việc thực hiện Chỉ thị 26 với việc thực hiện QCDC cơ sở ở nông thôn. Coi QCDC cơ sở là giải pháp tổng hợp cơ bản để giải quyết tình trạng bức xúc, mâu thuẫn, khiếu kiện trong nông dân, nông thôn và thực tế các cấp Hội đã làm tốt vấn đề này góp phần quan trọng vào việc giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa bàn nông thôn. Đặc biệt là nông thôn vùng biên giới, vùng đồng bào dân tộc, đồng bào theo đạo.

HUYỀN TRANG