Là một xã miền núi của huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình, với 80% dân số sống bằng nghề nông nghiệp, từ khi thực hiện Dự án phát triển quần thể khu du lịch sinh thái Tràng An đã phát sinh nhiều khiếu kiện về đền bù giải toả. Trước tình hình đó, HND tỉnh, HND huyện đã thống nhất chọn xã Ninh Xuân xây dựng mô hình điểm tham gia giải quyết KNTC của nông dân.
Để có cơ sở xây dựng kế hoạch chỉ đạo, Ban Thường vụ HND tỉnh phối hợp với HND huyện, HND xã tiến hành khảo sát mức độ nhận thức pháp luật và tình hình chấp hành pháp luật của nông dân tại địa phương. HND đã ban hành kế hoạch số 164-KH/HND ngày 18/6/2012 chỉ đạo xây dựng mô hình điểm thực hiện Chỉ thị 26, trên cơ sở kế hoạch của tỉnh, BTV Hội Nông dân xã đã xây dựng kế hoạch số 01 ngày 25/6/2012 triển khai thực hiện. HND xã tham mưu cho UBND xã thành lập Ban chỉ đạo xây dựng mô hình điểm gồm có 15 người, thành phần Ban chỉ đạo có đ/c Phó chủ tịch UBND xã làm trưởng ban, chủ tịch HND xã là phó ban thường trực, một số các ngành có liên quan thuộc UBND xã, UBMTTQ xã, bí thư chi bộ thôn, trưởng thôn, chi hội trưởng. Ban chỉ đạo xã đã họp phân công nhiệm vụ, xây dựng kế hoạch chi tiết triển khai thực hiện. Ban chỉ đạo của xã phối hợp với HND tỉnh tổ chức hội nghị triển khai kế hoạch xây dựng xã điểm.
HND tỉnh phối hợp với Ban chỉ đạo của xã tổ chức 02 lớp tập huấn kiến thức pháp luật, kỹ năng hoà giải cho cán bộ chính quyền và HND xã, đội ngũ cộng tác viên của các thôn, xóm. Tại 02 lớp tập huấn các đại biểu đã được nghe báo cáo viên pháp luật của tỉnh trao đổi những vấn đề cơ bản về luật đất đai, luật khiếu nại tố cáo, kỹ năng hoà giải ở cơ sở. HND tỉnh chỉ đạo HND xã tổ chức 06 lớp tập huấn pháp luật cho hội viên, nông dân ở các chi Hội. Nội dung phổ biến những chính sách pháp luật có liên quan trực tiếp đến nông dân, nông nghiệp, nông thôn: Luật bảo vệ môi trường, Luật đất đai, Bộ luật dân sự, Luật phòng chống bạo lực gia đình. Để các lớp tập huấn đạt kết quả tốt, HND tỉnh đã chỉ đạo việc lựa chọn nội dung tập huấn về những nội dung pháp luật phù hợp và đáp ứng nhu cầu tìm hiểu của nông dân. Tại các buổi tập huấn, các báo cáo viên đều hướng dẫn, tuyên truyền nông dân thực hiện quyền khiếu nại tố cáo đúng với quy định pháp luật.
UBND xã ban hành quyết định thành lập câu lạc bộ nông dân với PL gồm có 50 thành viên, Ban chủ nhiệm có 03 người, đ/c phó chủ tịch UBND xã là chủ nhiệm CLB. Từ năm 2010 đến nay, qua 2 năm hoạt động, HND xã đã tiến hành bổ sung 50 thành viên, nâng tổng số thành viên CLB lên 100 người phân bổ ở 4 thôn, CLB đã xây dựng được đội ngũ cộng tác viên pháp luật gồm 20 người ở 4 thôn trong xã. Sinh hoạt CLB đã có nhiều đổi mới về hình thức như: cho thành viên nghe phổ biến pháp luật có liên quan đến nông dân, nông nghiệp, nông thôn, tổ chức hái hoa dân chủ tìm hiểu PL, biểu diễn văn nghệ. Các buổi sinh hoạt đã thu hút đông đảo hội viên, nông dân tham gia. Các thành viên đã trao đổi thông tin về pháp luật, phản ánh tình hình hội viên, nông dân thực hiện chủ trương, chính sách PL của Đảng và Nhà nước, vận động hội viên nông dân tham gia thực hiện tốt Pháp lệnh dân chủ cơ sở. Ban chủ nhiệm CLB phối hợp với đài truyền thanh xã tuyên truyền, phổ biến pháp luật, pháp lệnh dân chủ trên hệ thống truyền thanh của xã. Xây dựng tủ sách pháp luật của HND xã.
UBND xã có phòng tiếp dân và tổ chức tiếp dân theo quy định, trong các buổi tiếp dân, HND xã được mời tham gia tiếp dân cùng lãnh đạo UBND, HĐND. Trong năm qua, HND xã đã cùng với chính quyền, các đoàn thể tuyên truyền, vận động nông dân chấp hành đúng các quy định về trình tự, thủ tục khiếu nại tố cáo, hạn chế khiếu kiện sai, khiếu kiện vượt cấp. Phối hợp với Trung tâm trợ giúp pháp lý của tỉnh tổ chức 01 đợt trợ giúp pháp lý lưu động tại xã. Các thành viên CLB, thành viên ban chỉ đạo thường xuyên nắm bắt mâu thuẫn, vướng mắc pháp luật và tham gia cùng tổ hoà giải tuyên truyền, vận động các bên hoà giải mâu thuẫn trong nội bộ nông dân ngay tại chi hội, năm 2012 đã hoà giải thành 10 vụ việc.
Gắn liền với thực hiện Chỉ thị 26, HND xã đã tích cực tham gia thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở, tham gia giám sát xây dựng thôn, xóm, xây dựng Đảng, chính quyền trong sạch, vững mạnh, góp phần xây dựng nông thôn mới. HND xã đã vận động nông dân tham gia, đặc biệt khuyến khích nông dân phát huy vai trò chủ thể tham gia từ khâu đóng góp ý kiến xây dựng quy hoạch nông thôn mới, bàn bạc quyết định việc đóng góp công sức, tiền của xây dựng các công trình phúc lợi tập thể theo phương thức dân biết, dân bàn, dân làm, dân quyết định, dân kiểm tra.
Sau 1 năm làm điểm thực hiện CT 26, các hoạt động tuyên truyền PL, trợ giúp pháp lý, tham gia giải quyết KNTC của nông dân đã giúp cán bộ, hội viên, nông dân của xã nâng cao nhận thức PL, dần hình thành thói quen và nhu cầu học tập PL, từ đó tình hình khiếu kiện, trang chấp trong nội bộ nông dân giảm rõ rệt, an ninh chính trị, trật tự xã hội trên địa bàn xã ổn định. Qua đó, đội ngũ cán bộ Hội của xã nâng cao kỹ năng, nghiệp vụ tổ chức các hoạt động của Hội, số hội viên vào Hội tăng lên, vị thế tổ chức Hội được khẳng định.
Phương Quang