Là xã trung du của huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa, với 70% dân số sống bằng nghề nông, đời sống khó khăn, trình độ dân trí thấp, hiểu biết PL hạn chế. Những năm gần đây, việc thu hồi đất nông nghiệp triển khai một số dự án phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn xã đã khiến một bộ phận nông dân mất đất sản xuất phát sinh khiếu kiện. Bên cạnh đó, những tranh chấp, mâu thuẫn vẫn thường xuyên xảy ra trong nội bộ nông dân, chủ yếu ở lĩnh vực đất đai, dân sự… đã ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự xã hội địa phương.
Trước tình hình đó, HND tỉnh Khánh Hòa cùng HND huyện Cam Lâm đã thống nhất chọn xã Cam Hòa làm điểm thực hiện Chỉ thị 26/TTg năm 2009. UBND xã đã ra quyết định củng cố Ban chỉ đạo thực hiện Chỉ thị 26 của xã gồm 8 thành viên do đ/c Phó chủ tịch UBND xã làm trưởng ban, đ/c Chủ tịch HND xã làm phó ban trực, đại diện UBMTTQ, Thanh tra, Tư pháp, Địa chính, Công an xã là các thành viên còn lại. Ban chỉ đạo 26 của xã đã ban hành quy chế hoạt động, phân công nhiệm vụ cụ thể của từng thành viên, họp định kỳ vào tuần đầu hàng tháng để nắm bắt thông tin, báo cáo tình hình hoạt động và đề ra nhiệm vụ thời gian tới, đảm bảo sự phối hợp kịp thời giữa các thành viên ban chỉ đạo nhằm hoàn thành kế hoạch, mục tiêu đặt ra. Ban chỉ đạo 26 đã tiến hành khảo sát đại diện hội viên, nông dân để tìm hiểu mức độ hiểu biết PL của nông dân và thực trạng chấp hành PL trên địa bàn xã, từ đó xác định nhu cầu tìm hiểu PL của nông dân để có kế hoạch chỉ đạo phổ biến giáo dục PL sát với tình hình thực tế. Kết quả trong 60 hộ được khảo sát có 85% hộ muốn tìm hiểu Luật đất đai, 82% hộ muốn tìm hiểu Luật hôn nhân gia đình, 85% muốn tìm hiểu Luật khiếu nại tố cáo, 80% là Bộ luật dân sự với những quy định về thừa kế, đặc biệt có tới 92% nông dân đồng tình, ủng hộ việc xây dựng câu lạc bộ nông dân với PL là nơi để giao lưu, trao đổi kiến thức PL cần thiết.
Câu lạc bộ nông dân với PL được thành lập với 35 thành viên là cán bộ Hội ở cơ sở, chi, tổ Hội, cộng tác viên PL ở 4 chi Hội. Các thành viên CLB đóng vai trò nòng cốt trong công tác tuyên truyền, vận động hội viên, nông dân chấp hành PL. Ban chủ nhiệm CLB có 7 đ/c, do đ/c Chủ tịch HND xã làm chủ nhiệm, cán bộ tư pháp xã làm phó chủ nhiệm, thành viên là các đ/c chi hội trưởng nông dân. CLBNDVPL ban hành quy chế hoạt động, xây dựng nội dung, kế hoạch cụ thể và được các thành viên biểu quyết, tán thành. Thông qua sinh hoạt CLB, trên cơ sở nhiệm vụ được phân công, các thành viên phản ánh những bức xúc của hội viên, nông dân; tình hình an ninh chính trị, hoạt động của Hội tại địa bàn để ban chủ nhiệm tổng hợp báo cáo HND và ban chỉ đạo 26 kiến nghị với UBND xã. CLB đã xây dựng đội ngũ báo cáo viên gồm 20 người đại diện 4 chi hội, các cộng tác viên đều có trình độ, hiểu biết PL nhất định, có trách nhiệm, nhiệt tình tham gia PBGDPL đến hội viên, nông dân.
Ban chỉ đạo 26 xã đã mời các ngành: Thanh tra, Tư pháp, Tài nguyên môi trường tổ chức 1 lớp tập huấn cho 90 cán bộ cấp ủy, chính quyền, MTTQ, các ban, ngành, đoàn thể, cán bộ Hội cơ sở, đội ngũ cộng tác viên, tổ hòa giải ở các thôn. Nội dung tập huấn về nghiệp vụ PBGDPL và các chính sách pháp luật liên quan trực tiếp đến đời sống nông dân như: Luật đất đai, Luật khiếu nại tố cáo, Luật hôn nhân gia đình, các quy định về đăng ký hộ tịch và xử phạt hành chính…Phối hợp với các ngành xuống tận các chi Hội nông dân tổ chức tập huấn cho trên 300 hội viên, nông dân về Luật đất đai, Luật khiếu nại tố cáo… để nông dân có những kiến thức PL cần thiết có thể tự bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bản thân và gia đình mình. Tổ chức 1 buổi trợ giúp pháp lý lưu động cho 70 lượt hội viên, nông dân, tổ chức 11 buổi tuyên truyền về Luật cư trú, Luật bình đẳng giới, Luật phòng chống bạo lực gia đình…cho 650 lượt hội viên, nông dân. Đồng thời, HND xã đã tổ chức TTPL cho nông dân qua nhiều hình thức phong phú, thiết thực: cung cấp trên 250 tập tài liệu PL cho hội viên, nông dân học tập, nghiên cứu; qua hệ thống truyền thanh cơ sở; qua sinh hoạt CLB nông dân với PL; CLB khuyến nông; sinh hoạt chi, tổ Hội; qua mạng lưới tuyên truyền viên PL tại chi, tổ Hội; qua các hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao của xã đã thu hút hàng trăm lượt hội viên, nông dân tham gia với những nội dung sát hợp với thực tiễn. Phối hợp với chính quyền tham gia tiếp trên 80 lượt hội viên, nông dân đến để được tư vấn PL, giải đáp những vướng mắc. Cán bộ Hội luôn chủ động nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của nông dân, kịp thời hòa giải những mâu thuẫn phát sinh ngay tại chi, tổ Hội. Thông qua hòa giải, cán bộ Hội giải thích chủ trương, chính sách PL để các bên hiểu, thông cảm và tự thỏa thuận trên cơ sở thấu lý, đạt tình.
Việc thực hiện Chỉ thị 26 luôn gắn liền với thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở, vì vậy HND xã đã phối hợp với UBND xã xây dựng quy chế phối hợp trong việc thực hiện Pháp lệnh dân chủ cơ sở, tăng cường tham gia giám sát, thực hành tiết kiệm chống lãng phí, ổn định trật tự nông thôn. Quy chế đảm bảo thực hiện tốt Pháp lệnh trên một số lĩnh vực chủ yếu như: phối hợp PBGDPL cho cán bộ, hội viên, nông dân; phối hợp giải quyết kiến nghị của nông dân, tạo điều kiện để HND giám sát việc thực hiện chính sách PL nhất là trong lĩnh vực đất đai, xây dựng cơ bản và giám sát cán bộ, đảng viên…Thông qua quy chế phối hợp đã tạo điều kiện cho HND giám sát việc thực hiện các chủ trương, chính sách PL và công khai cho hội viên, nông dân được biết: tình hình phát triển kinh tế xã hội địa phương, các khoản đóng góp xây dựng cơ sở hạ tầng, chương trình phúc lợi công cộng, dự toán và quyết toán hàng năm, các chủ trương về vay vốn giải quyết việc làm…Quyền dân chủ của hội viên, nông dân ngày càng được phát huy, nông dân tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, từ đó góp phần tham gia xây dựng chính quyền trong sạch, vững mạnh, xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn, xây dựng gia đình nông dân văn hóa, làng bản, văn hóa, ổn định an ninh trật tự xã hội nông thôn. Qua đó đã nâng cao vị thế của tổ chức Hội trong hệ thống chính trị ở cơ sở, đồng thời tập hợp được đông đảo nông dân tham gia xây dựng tổ chức Hội vững mạnh.
Phương Anh