Bản Lầu là một xã vùng biên của huyện Mường Khương, có 13,5 km đường biên giới Việt -Trung với nhiều lối mở, có trục đường quốc lộ 4D chạy qua trung tâm xã. Những năm gần đây do được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, xã Bản Lầu đã được đầu tư xây dựng hệ thống điện, đường, trường, trạm tương đối đồng bộ. Bộ mặt của xã có nhiều khởi sắc, kinh tế, văn hóa, xã hội phát triển, đời sống nhân dân có nhiều cải thiện và được nâng cao.

Tuy nhiên, do ảnh hưởng của quá trình đô thị hóa, cơ chế chính sách có một số điểm chưa phù hợp với đối tượng là người dân tộc thiểu số, hoặc thường xuyên thay đổi nhất là trong lĩnh vực đất đai, thêm vào đó trình độ nhận thức pháp luật của người dân còn hạn chế,  năng lực của đội ngũ cán bộ cơ sở chưa đáp ứng yêu cầu công việc, công tác tiếp, giải quyết khiếu nại tố cáo của nông dân chưa kịp thời do vậy đã làm phát sinh nhiều bức xúc, khiếu kiện của nông dân. Căn cứ vào tình hình thực tế trên, được sự chỉ đạo, hướng dẫn của Trung ương Hội Nông dân VN, Ban Chỉ đạo 26 tỉnh Lào Cai đã chọn Bản Lầu để xây dựng mô hình điểm thực hiện Chỉ thị 26 từ năm 2008-2009.

Để xây dựng mô hình điểm, trước tiên Ban Chỉ đạo 26 của tỉnh đã tiến hành  tổ chức hội nghị triển khai thực hiện Chỉ thị 26 và Công văn số 1502;  thành lập Ban Chỉ đạo 26 ở xã với đầy đủ các thành phần chủ chốt của cấp Uỷ, Ủy Ban, tổ chức đoàn thể và các ngành chức năng của xã, xây dựng quy chế hoạt động của Ban Chỉ đạo; Xây dựng quy chế phối hợp giữa Ủy ban nhân dân và Hội Nông dân trong tiếp dân, giải quyết khiếu nại tố cáo của nông dân.

Tiến hành khảo sát đánh giá thực trạng tình hình phát triển kinh tế- xã hội, hoạt động của các tổ chức đoàn thể đặc biệt là Hội Nông dân, trình độ nhận thức pháp luật của người dân, nắm bắt những mâu thuẫn, vướng mắc, bức xúc trong nội bộ nông dân đồng thời xá định  nhu cầu tìm hiểu, cần được cung cấp thông tin chính sách,  pháp luật về các lĩnh vực nông dân quan tâm.

Trên cơ sở kết quả khảo sát, đánh giá về nhận thức pháp luật của nông dân, phối hợp với chính quyền và các ban, ngành chức năng, Ban Chỉ đạo đã tổ chức 9 lớp tập huấn kiến thức pháp luật cho 450 cán bộ, hội viên, nông dân (năm 2008), 2 lớp  về pháp luật khiếu nại, tố cáo, quy trình gải quyết khiếu nại tố cáo và nghiệp vụ hòa giải cho 100 lượt cán bộ Hội cơ sở, cán bộ chi Hội và tổ hòa giải .Đây là lực lượng nòng cốt trong công tác tuyên truyền, vận động nông dân chấp hành pháp luật.

Tổ chức  các buổi tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật đến tận thôn bản, năm 2008 đã có 89 buổi tuyên truyền pháp luật cho 4.400 lượt hội viên, nông dân, năm 2009 phối hợp với Ba Chỉ đạo toàn dân tham gia phong trào bảo vệ an ninh tổ quốc của Công an tỉnh, đã tổ chức được 150 buổi tuyên truyền, học tập về tìm hiểu luật khiếu nại, tố cáo và hưởng ứng phong trào thi đua toàn dân tham gia phong trào bảo vệ an ninh tỏ quốc cho 7.500 lượt cán bộ, hội viên, nông dân. Phối hợp với ngành Tư pháp phát hành trên 4000 tở rơi vể quy chế dân chủ ở cơ sở, một số điều về khiếu nại, tố cáo, một số điều cần biết về sử dụng giấy chứng nhận quyền sử dụng đất…Trong đó có nhiều quy định đã được biên soạn thành bộ câu hỏi-đáp, thành những tình huống hoặc có nơi đã được cán bộ truyền thanh bằng tiếng dân tộc để bà con dễ dàng nắm bắt được các quy định của pháp luật hơn. Hỗ trợ và phối hợp để cán bộ, hội viên, nông dân tham gia cuộc thi “Tìm hiểu luật Khiếu nại, tố cáo và công tác hòa giải” trên sóng phát thanh và truyền hình tỉnh Lào Cai. Kết quả đội dự thi của xã đã đạt giải nhất cấp huyện.

Một địa chỉ tuyên truyền, phổ biến pháp luật ở mô hình điểm 26 xã Bản Lầu đó là việc xây dựng và duy trì hoạt động của Câu lạc bộ nông dân với pháp luật với 51 thành viên đến từ Ban Tư pháp xã, địa chính, công an, khuyến nông, các tổ chức đoàn thể. Câu lạc bộ đã được trang bị tivi, tăng âm, loa đài phục vụ cho công tác tuyên truyền pháp luật, các gương người tốt, việc tốt trong xã được nêu gương kịp thời. Xây dựng một tủ sách pháp luật với 181 đầu sách; đặt 10 hòm thư góp ý tại trung tâm xã và một số thôn, bản để tiếp thu ý kiến đóng gópcủa nông dân, phản hồi cho cấp ủy, chính quyền tạo điều kiện để hoạt động của chính quyền giải quyết phù hợp với nguyện vọng của hội viên, nông dân.

Trong công tác trợ giúp pháp lý, tư vấn pháp luật, mặc dù điều kiện còn nhiều khó khăn song Ban Chỉ đạo xã đã nỗ lực phối hợp với ban ngành chuyên môn tổ chức trợ giúp pháp lý được cho 108 trường hợp (trong 2 năm), góp phần đáp ứng nhu cầu về cung cấp thông tin pháp lý cho cán bộ, hội viên, nông dân cụ thể và thiết thực nhất.

Đổi mới công tác tiếp dân và giải quyết khiếu nại tố cáo, Ban Chỉ đạo tham gia trên cơ sở quy chế phối hợp giữa Hội Nông dân và chính quyền nên đã được duy trì khá đều đặn nhất là vào chủ nhật khi có các chợ  phiên tạo điều kiện về thời gian để bà con có thể đề xuất, kiến nghị những vấn đề cần giải quyết. Trong 2 năm, Ban Chỉ đạo đã phối hợp tiếp 113 lượt cán bộ, hội viên, nông dân, nhận 33 đơn thư của nông dân trong đó đã giải quyết được 32 đơn thuộc thẩm quyền, 2 đơn không thuộc thẩm quyền chuyển ngành chức năng giải quyết. Các vụ việc đều được giải quyết có lý, có tình, đảm bảo về thời gian có biên bản giải quyết, báo cáo cơ quan hữu quan và trả lời cho người dân, không còn đơn thư tồn đọng hoặc kéo dài vượt cấp.

Như vậy, sau 2 năm xây dựng mô hình điểm thực hiện Chỉ thị 26 ở xã Bản Lầu đã đạt được nhiều kết quả, trong đó phải kể đến việc nâng cao nhận thức pháp luật cho nông dân, lồng ghép với việc hướng dẫn, tư vấn đề bà con phát triển sản xuất, ổn định đời sống. Đồng thời nâng cao được vị thế, vai trò của tổ chức Hội cũng như củng cố niềm tin của hội viên, nông dân nhất là đồng bào dân tộc thiểu số vào chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước.   

                                                                        Hải Linh