Hải Lâm là một xã thuộc vùng bán sơn địa, ở phía tây của huyện Hải Lăng, Quảng Trị, gần trung tâm huyện lỵ, gần ga Diên Sanh, có đường Quốc lộ 1A và đường sắt Bắc Nam đi ngang qua, thuận lợi cho việc giao lưu hàng hóa, quan hệ kinh tế, dân sự, đất đai...,đời sống nông dân ngày càng phát triển mạnh. Từ đó phát sinh nhiều quan hệ, không tự giải quyết được, dẫn đến tình trạng khiếu kiện, mâu thuẩn, tranh chấp, có vụ kéo dài và vượt cấp, nên tình hình an ninh trật tự các năm trước đây có nhiều diễn biến phức tạp.
Sau khi có Chỉ thị 26/2001/CT - TTg của Thủ tướng Chính phủ “về việc tạo điều kiện cho Hội Nông dân tham gia giải quyết khiếu nại, tố cáo của nông dân”, Kế hoạch 05/KH - HU của Thường vụ Huyện ủy, Chương trình phối hợp liên ngành giữa Hội Nông dân huyện với các ngành chức năng, Hội Nông dân xã đã tập trung chỉ đạo, quán triệt và tuyên truyền vận động cán bộ, hội viên nông dân thực hiện Chỉ thị 26/CT - TTg. Ban Thường vụ Hội Nông dân xã xác định: Trong những hoạt động của Hội, công tác tuyên truyền và thực hiện Chỉ thị 26/CT - TTg là một hoạt động thiết thực trở thành một nhu cầu cần thiết đối với hội viên nông dân trong mối quan hệ pháp luật hàng ngày của cuộc sống.
Hội Nông dân tham mưu cho UBND xã lập kế hoạch, thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện Chỉ thị 26/CT - TTg, phân công nhiệm vụ cụ thể các thành viên Ban Chỉ đạo( BCĐ), tiến hành khảo sát ở 10 Chi hội nông dân với hơn 400 hộ nông dân để tổng hợp, nắm bắt việc nhận thức của nông dân về pháp luật và các vấn đề khác. Ban Chỉ đạo tổ chức 12 lớp tập huấn với gần 800 lượt người tham gia để trợ giúp pháp lý cho nông dân, tuyên truyền vận động nông dân nâng cao nhận thức nhằm thực hiện tốt Chỉ thị 26/CT - TTg. Qua các lớp tập huấn, BCĐ nắm được tâm trư, nguyện vọng chính đáng của nông dân, từ đó đề xuất kiến nghị với các ngành, các cấp quan tâm đến lợi ích của nông dân.
Song song với việc tuyên truyền, tập huấn, Hội Nông dân xã thành lập 01 Câu lạc bộ pháp luật với 40 thành viên, phân bổ đều cho 10 Chi hội nông dân, đồng chí Ủy viên Thường vụ Hội Nông dân xã làm Chủ nhiệm, cán bộ Tư pháp xã làm Phó Chủ nhiệm, UBND xã ra Quyết định thành lập và phê duyệt Quy chế hoạt động của CLB. Phối hợp với UBND xã tổ chức 25 buổi phổ biến về Luật đất đai, Luật hôn nhân và gia đình, Luật khiếu nại, tố cáo, Luật bảo vệ môi trường, Luật chăm sóc bảo vệ trẻ em, Pháp lệnh dân số, Quy chế dân chủ( nay là Pháp lệnh dân chủ)..., phát 1.600 tờ rơi, tài liệu phổ biến về nội dung Nghị định 79/NĐ - CP của Chính phủ và Quy chế dân chủ cho toàn thể cán bộ, hội viên nông dân.
Ngoài ra, CLB được Hội Nông dân tỉnh hỗ trợ 01 hệ thống loa máy, 01 tủ sách pháp luật, khoa học kỹ thuật nông nghiệp để có điều kiện nâng cao hiểu biết về luật và KHKT cho cán bộ và hội viên nông dân. CLB nắm bắt tâm tư nguyện vọng của nông dân, giải quyết những vướng mắc, mâu thuẩn trong nội bộ nông dân ngay từ Chi hội, khu dân cư, giúp người nông dân có đủ điều kiện tiếp cận pháp luật và biết sử dụng pháp luật để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình và của cộng động. Tâm tư, nguyện vọng của bà con nông dân được phản ảnh với Đảng và Chính quyền.
Hội Nông dân xã phối hợp với cán bộ Tư pháp, Địa chính, Ban Thanh tra nhân dân xây dựng kế hoạch, sơ tổng kết, thực hiện tốt các nội dung thông tin, thông báo công khai, kịp thời cho cán bộ và nông dân biết. Cán bộ và hội viên được trực tiếp tham gia vào quá trình xây dựng kế hoạch phát triển KT- XH của địa phương, giám sát các công trình xây dựng cơ bản, quy hoạch khu dân cư, việc huy động các khoản đóng góp của nông dân. Cán bộ từ Chi hội trở lên đều được tham gia vào các tổ hòa giải, Ban Thanh tra nhân dân và tham gia giải quyết khiếu nại, tố cáo của nông dân. Hàng năm, Hội Nông dân phối hợp hòa giải thành 25 -30 vụ.
Để chuyển tải các chủ trương, chính sách về nông nghiệp, nông dân, nông thôn và về pháp luật, Hội Nông dân xã còn tổ chức Hội thi dưới hình thức sân khấu hóa, là sân chơi bổ ích, có nhiều ấn tượng, làm cho mọi người dễ hiểu và dễ nhớ, được đông đảo nông dân tham gia. Qua hội thi đã tuyên truyền giáo dục nâng cao ý thức của cán bộ, hội viên nông dân đối với chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, phát huy tinh thần đoàn kết trong nông dân, tăng cường công tác hòa giải ở cơ sở, không để xảy ra khiếu kiện đông người, vượt cấp, hạn chế phát sinh tiêu cực...
Hội cũng đã chủ động phối hợp với UBMTTQ xã phát động phong trào xây dựng đời sống văn hóa gắn với xây dựng gia đình nông dân văn hóa. Kết quả đã có 925 gia đình nông dân đạt danh nhiệu gia đình văn hóa, chiếm 92%. Qua đó đã thể hiện được nhận thức của người nông dân, phát huy được truyền thống đoàn kết tương thân, tương ái trong cộng đồng dân cư, làm tốt công tác hòa giải, nâng cao kết quả giải quyết các vụ việc vi phạm về ANTT, tranh chấp trong nông dân, góp phần ngăn ngừa và hạn chế vi phạm pháp luật, giữ gìn ANTT, ATXH, giảm bớt các vụ việc phải đưa ra các cơ quan có thẩm quyền giải quyết, làm cho hiệu quả quản lý Nhà nước được nâng cao, uy tín của tổ chức Hội ngày càng được nâng lên.
Những năm gần đây, vai trò của Hội Nông dân trong việc giải quyết các vướng mắc, khiếu nại, tranh chấp của nông dân được nâng cao, tình hình vi phạm pháp luật, tranh chấp, khiếu nại, tố cáo được giảm hẳn. Năm 2003 có 38 đơn khiếu nại, tố cáo thì đến năm 2009 chỉ có 09 đơn khiếu nại, tố cáo và đều đảm bảo đúng pháp luật.
Thông qua việc thực hiện Chỉ thị 26/CT - TTg, tổ chức Hội ngày càng vững mạnh toàn diện. Hàng năm phát triển từ 50-70 hội viên mới, nâng tổng số hội viên hiện nay lên 701 hội viên, đạt 85,6% so với số hộ nông nghiệp. Công tác xây dựng quỹ hội đạt và vượt chỉ tiêu, đặc biệt Quỹ hỗ trợ nông dân xã đã xây dựng được 35 triệu đồng. Hộ hội viên nông dân nghèo từ 25% giảm xuống còn 14%. Với những nỗ lực và trách nhiệm của mình, Hội Nông dân xã Hải Lâm đã nhận được nhiều bằng khen của Trung ương và tỉnh.
Võ Hữu Lắm - HND huyện Hải Lăng