Ông Nguyễn Hữu Thiệu, bí thư chi bộ thôn Đồng Vi, xã Đông La, huyện Đông Hưng không thể quên những lần ông cùng với mọi người trong tổ hòa giải của thôn đi đến các gia đình có đơn thư khiếu nại tố cáo để giải quyết những tranh chấp, mâu thuẫn. Tính từ đầu năm đến nay, thôn Đồng Vi đã đứng ra giải quyết dứt điểm được 7 vụ đơn thư khiếu nại tố cáo, trong đó có 3 vụ liên quan đến tranh chấp đất đai, kể cả những vụ đơn thư vượt cấp. Ông Thiệu tâm sự: “Với nhiều biện pháp tuyên truyền, khoảng 80%  người dân đã hiểu. Nhưng bên cạnh đó còn khoảng một số nhỏ là cũng chưa hiểu lắm nên đã xảy ra một số  vụ là vượt cấp. Vì vậy, trong những năm tới và những kỳ họp tới chúng tôi tiếp tục tuyên truyền tiếp để nhân dân nắm được về cái luật tố cáo, luật khiếu nại tố cáo, để  người dân hiểu được làm thế nào là đúng, làm thế nào là sai”.

Cách đây 4 năm, xã Đông La, huyện Đông Hưng là địa bàn khá phức tạp về giải quyết đơn thư khiếu nại tố cáo, thì đến nay đã có nhiều chuyển biến tích cực. Có được kết quả này là trong thời gian qua, xã đã chú trọng đến công tác tuyên truyền pháp luật nói chung và Luật khiếu nại tố cáo nói riêng. Bằng hình thức tuyên truyền thông qua các hội nghị từ xã đến thôn và hệ thống loa truyền thanh, người dân đã phần nào hiểu được những quyền lợi, trách nhiệm, nghĩa vụ của mình về việc khiếu nại tố cáo. Xã đã quan tâm giải quyết triệt để các mâu thuẫn, tranh chấp ngay từ dưới cơ sở. Năm 2009, xã Đông La có 4 đơn thư khiếu nại tố cáo, đã giải quyết dứt điểm được 2 vụ, còn 2 vụ sau khi được cán bộ giải thích, người dân đã tự nguyện rút đơn. Ông Nguyễn Xuân Đông, Chủ tịch xã Đông La cho biết: “Nhận thức của người dân về Luật khiếu nại tố cáo chủ yếu là người ta nắm được cái quyền của họ được cái gì? Và cái nghĩa vụ của người ta khi phải thực hiện cái luật khiếu nại tố cáo thì được những cái gì? Cho nên là các cái vụ việc xảy ra thì đều có cái sự tư vấn”.         

Từ khi có Đề án 3 của Chính phủ, việc phổ biến, giáo dục pháp luật về khiếu nại tố cáo ở xã, thị trấn đã được huyện Đông Hưng đặc biệt quan tâm. Do vậy, tình hình giải quyết đơn thư khiếu nại tố cáo bước đầu có nhiều chuyển biến. Năm 2009, đơn thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND các xã, thị trấn trên địa bàn huyện là 237 đơn, đã giải quyết xong 227 đơn (đạt 96%). Đối với UBND huyện, đến nay không còn đơn thư tồn đọng, kéo dài. Theo ông Nguyễn Thanh Sơn, Chánh thanh tra huyện Đông Hưng, huyện đã giải thích cho người dân hiểu: những đơn thư khiếu nại phải là đơn của những người có quyền lợi hợp pháp và trực tiếp, thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND cấp huyện và chưa qua các cấp giải quyết. Qua giải thích, người dân đã hiểu và chấp hành nghiêm túc.

Phải thừa nhận rằng, nhận thức của một bộ phận nhân dân về khiếu nại tố cáo còn hạn chế hoặc chưa chấp hành nghiêm túc các quy định của pháp luật về khiếu nại tố cáo.  Nên họ còn gửi đơn vượt cấp ở nhiều nơi. Chỉ tính riêng năm 2009, cấp tỉnh đã nhận 544 đơn thư khiếu nại tố cáo nhưng chỉ có 8 đơn thuộc thẩm quyền giải quyết, gần 98% đơn thư khiếu nại tố cáo là vượt cấp. Ông Phạm Tiến Thao, Chủ tịch UBND huyện Quỳnh Phụ cho biết: “Người dân, do chưa hiểu biết pháp luật khiếu nại tố cáo và nhận thức chưa đầy đủ, cho rằng cứ đi khiếu kiện nhiều nơi, nhiều cấp hoặc kéo đi đông người, gây áp lực với các cơ quan cấp trên thì sẽ giải quyết được đúng nguyện vọng, giải quyết được ngay. Ngược lại, có những người mặc dù đã hiểu biết được luật khiếu nại tố cáo, nhưng vẫn không chấp hành những cái quyết định của các cấp có thẩm quyền, vẫn đi khiếu kiện dai dẳng. Những việc đó gây tốn kém thời gian, tiền bạc và ảnh hưởng tới tình hình an ninh trật tự ở địa phương.” 

Bên cạnh đó, công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại tố cáo, đặc biệt ở chính quyền cấp cơ sở còn nhiều bất cập. Không ít cán bộ làm công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại tố cáo chưa đủ năng lực, chưa được đào tạo, bồi dưỡng đầy đủ về kỹ năng, nghiệp vụ tiếp dân, giải quyết khiếu nại tố cáo. Có tình trạng, cán bộ xác minh chưa đầy đủ, bỏ qua chứng cứ nên kết luận thiếu khách quan, thiếu chính xác. Có trường hợp chậm ra quyết định giải quyết hoặc chỉ có kết luận, thông báo thay cho quyết định giải quyết khiếu nại. Để khắc phục tình trạng trên: “cần tập trung tuyên truyền Luật khiếu nại tố cáo bằng nhiều hình thức phong phú để người dân hiểu rõ quyền lợi, trách nhiệm của mình đối với những hành vi tiêu cực, đi đến đúng nơi, gửi đến đúng chỗ. Còn đối với các cấp, các ngành, cán bộ cơ quan nhà nước phải hiểu rõ các quy định, trình tự của pháp luật. Đáp ứng được yêu cầu nguyện vọng của người dân”, ông Thao chia sẻ thêm.

Nhằm giảm tình trạng đơn thư vượt cấp, khiếu kiện đông người đến mức thấp nhất, các cấp chính quyền phải tổ chức tuyên truyền thật tốt Luật khiếu nại tố cáo, để cán bộ và nhân dân nhận thức đầy đủ hơn trong việc khiếu nại tố cáo và giải quyết khiếu nại tố cáo; tổ chức tập huấn bồi dưỡng nghiệp vụ tiếp dân, giải quyết khiếu nại tố cáo cho các đơn vị cơ sở; duy trì và thực hiện tốt việc tiếp dân của các cấp chính quyền. Đối với đơn, thư thuộc thẩm quyền giải quyết của cấp nào thì cấp đó phải có biện pháp giải quyết một cách tích cực, không để kéo dài.