Sau 10 năm thực hiện Chỉ thị 26/CT-TTg của Thủ tướng về tạo điều kiện để HND tham gia giải quyết khiếu nại tố cao (KNTC) của ND tại Hà Nội hầu hết các vụ việc mâu thuẫn trong nội bộ ND được giải quyết dứt điểm tại cơ sở, hạn chế tình trạng khiếu kiện vượt cấp, đông người, góp phần ổn định tình hình chính trị, an ninh trật tự ở địa bàn nông thôn.
Để thực hiện Chỉ thị số 26/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ, hằng năm Hội ND thành phố đã chọn 1-2 cơ sở triển khai điểm thực hiện chỉ thị; đồng thời chỉ đạo hội ND các quận, huyện, thị xã triển khai điểm mô hình ở cơ sở. Đến nay, 41 mô hình điểm thực hiện ở cấp thành phố, 227 mô hình điểm ở cấp quận, huyện, thị xã hoạt động tương đối hiệu quả.
Xã Đặng Xá (Gia Lâm) là một trong những địa phương thực hiện tốt chỉ thị này. Ngay sau khi được Hội ND TP chọn làm điểm (năm 2007), Hội ND xã Đặng Xá đã tham mưu cho Đảng ủy xã ra nghị quyết về vấn đề này, đồng thời thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện Chỉ thị 26 và CLB ND với pháp luật. Ban Chỉ đạo và CLB đã tập trung tuyên truyền các điều luật của Luật Đất đai, Luật Khiếu nại tố cáo, Luật Thừa kế, Luật Hôn nhân và Gia đình.
Các quy định, chính sách của Nhà nước và thành phố Hà Nội về giải phóng mặt bằng, tái định cư… 100% vụ việc mâu thuẫn trong nội bộ gia đình, làng xóm ở Đặng Xá đều được Hội ND xã và thành viên CLB ND với pháp luật tham gia hòa giải ngay từ khi mới phát sinh nên không còn tình trạng đơn thư KNTC đông người, vượt cấp. Do nhận thức về pháp luật được nâng cao nên cả 3 đợt giải phóng mặt bằng thu hồi đất trên địa bàn xã, 100% số hộ có đất thu hồi đều nhận tiền đền bù và bàn giao đất đúng thời gian quy định.
Chủ tịch Hội ND xã Phù Lưu Tế Trịnh Thị Tĩnh cho biết: Từ khi triển khai thực hiện Chỉ thị 26, đơn thư KNTC, kiến nghị của ND giảm hẳn. Đáng nói là hầu hết mâu thuẫn được hòa giải ngay từ cơ sở. Năm 2010 vừa qua, Hội ND xã đã tham gia hòa giải thành công 26 vụ việc mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân góp phần gắn kết tình làng, nghĩa xóm. Đặc biệt, lãnh đạo Hội ND xã bám sát tình hình an ninh, trật tự địa bàn thôn, qua đó lựa chọn những vụ việc điển hình đề xuất với cấp ủy, chính quyền giải quyết.
Song song với việc triển khai điểm các mô hình, Hội ND Hà Nội đã xây dựng kế hoạch triển khai Chỉ thị 26 ở 100% cơ sở hội trên địa bàn; chỉ đạo các cơ sở hội tăng cường tuyên truyền pháp luật, tư vấn pháp luật, trợ giúp pháp lý cho hội viên ND; tích cực tham gia hòa giải, giải quyết đơn thư KNTC của ND và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở. Tính riêng năm 2010, các cấp hội đã tổ chức được 2.601 buổi tuyên truyền pháp luật, trợ giúp pháp lý cho hơn 282 nghìn lượt cán bộ, hội viên. Ngoài ra, các cấp hội đã tiếp nhận 444 đơn thư KNTC, kiến nghị liên quan đến chính sách đền bù giải phóng mặt bằng, hôn nhân gia đình, trong đó đã tham gia giải quyết 359 đơn, chuyển các cấp có thẩm quyền giải quyết 85 đơn; tham gia hòa giải thành công 1.791 vụ mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân ngay tại cơ sở, không để mâu thuẫn kéo dài, phát sinh khiếu kiện, đơn thư KNTC vượt cấp, góp phần ổn định tình hình chính trị, trật tự an toàn xã hội địa phương.
Tuy nhiên, theo ông Lê Trung Hưng, Hà Nội chưa thành lập được ban chỉ đạo thực hiện Chỉ thị 26 cấp thành phố nên trong quá trình triển khai còn nhiều lúng túng; cấp ủy, chính quyền một số địa phương chưa thực sự quan tâm, tạo điều kiện để hội ND các cấp tham gia giải quyết KNTC của ND. Thiếu kinh phí cũng khiến cho việc tổ chức các lớp tập huấn nâng cao trình độ, kỹ năng tuyên truyền, tư vấn pháp luật cho đội ngũ cộng tác viên pháp luật; tuyên truyền pháp luật bị hạn chế. Để khắc phục tình trạng trên, Hội ND Hà Nội đề nghị Chính phủ sớm có văn bản chỉ đạo các tỉnh, thành phố thành lập ban chỉ đạo thực hiện Chỉ thị 26, quan tâm hơn nữa tới việc xây dựng và nhân rộng các mô hình điểm thực hiện Chỉ thị 26 ở các địa phương có điểm "nóng" về khiếu kiện… Đồng thời đề nghị các cấp ủy Đảng, chính quyền tạo điều kiện hơn nữa để hội ND các cấp tham gia giải quyết KNTC.
Đỗ Hà