"Với nhận thức Luật Đất đai (sửa đổi) là đạo luật quan trọng có tác động lớn đến các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình sử dụng đất, tác động đến sự phát triển kinh tế đất nước và ảnh hưởng đến toàn xã hội, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan hữu quan đã dành nhiều thời gian, công sức nghiên cứu cẩn thận, kỹ lưỡng và thực hiện các bước đi thận trọng. Chính phủ đã chuẩn bị công phu, thảo luận nhiều lần, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã dành 5 phiên họp để cho ý kiến, Quốc hội dành 3 kỳ họp để thảo luận, cho ý kiến", báo cáo của Chính phủ viết.

Chủ nhiệm UBKT Quốc hội Nguyễn Văn Giàu đã trình bày báo cáo tiếp thu chỉnh lý giải trình luật đất đai sửa đổi. Theo đó, nhiều ý kiến đóng góp của Đại biểu Quốc hội đã được bổ sung vào Dự thảo Luật.

Trước ý kiến cho rằng quy định rõ quyền sử dụng đất của người dân trong vùng quy hoạch phải được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, UBTVQH tiếp thu và chỉnh lý khoản 2 Điều 49 theo hướng quy hoạch sử dụng đất đã được công bố mà chưa có kế hoạch hàng năm cấp huyện thì người sử dụng đất được thực hiện các quyền của người sử dụng đất theo quy định pháp luật.

Khi đã có kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện thì người sử dụng đất trong khu vực phải chuyển quyền sử dụng đất và thu hồi đất theo kế hoạch, không được xây dựng mới nhà ở, công trình, trồng cây lâu năm. Nếu ngưởi sử dụng đất có nhu cầu cải tạo, sửa chữa nhà ở, công trình hiện có thì phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép.

Có ý kiến đề nghị làm rõ căn cứ và điều kiện giao đất cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, UBTVQH đã chỉnh lý theo hướng định rõ việc giao đất phải căn cứ vào nhu cầu sử dụng hàng năm ở các huyện và nhu cầu sử dụng đất trong DA đầu tư hoặc đơn xin giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất. Ngoài ra, để được giao đất, cho thuê đất, cho phép sử dụng đất của các tổ chức, cá nhân phải có DA do Quốc hội quyết định hoặc Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư hoặc được HĐND cấp tỉnh quyết định.

Đối với các DA có sử dụng đất trồng lúa, rừng phòng hộ, rừng đặc dụng … vào mục đích khác không thuộc trường hợp được QH, Thủ tướng Chính phủ quyết định chủ trương đầu tư thì ngoài các điều kiện trên phải có văn bản chấp thuận của đối với trường hợp chuyển diện tích sử dụng từ 10ha đất trồng lúa trở lên, từ 20 ha đất trồng rừng phòng hộ, rừng đặc dụng trở lên hoặc NQ của HĐND cấp tỉnh đối với trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất dưới 10ha dất trồng lúa, dưới 20ha rừng phòng hộ, rừng đặc dụng.

Có ý kiến đề nghị việc bồi thường khi NN thu hồi đất phải đảm bảo người sử dụng đất được bồi thường theo MĐ sử dụng đất hợp pháp. Người có đất khi bị NN thu hồi cần được đào tao nghề, tạo việc làm tổ chức lại sản xuất đảm bảo đời sống. UBTVQH đã bổ sung quy định về bồi thường tại mục 2 chương VI theo hướng phân biệt rõ việc bồi thường hỗ trợ tái định cư.

Theo đó bồi thường là bù đắp thiệt hại cho người có đất do việc thu hồi đất gây ra như thiếu đất SX, nhà ở, SX bị gián đoạn, lợi nhuận bị giảm sút, cuộc sống sinh hoạt bị ảnh hưởng. Việc bồi thường có thể bằng đất, bằng tiền. Đối với hỗ trợ, không phải là để bù đắp phần bồi thường chưa thỏa đáng mà xác định đây là NN tạo điều kiện cho người có đất thu hồi có cuộc sống tốt hơn. Việc hỗ trợ thể hiện ở việc bố trí chỗ ở cho người bị thu hồi. Nếu tiền bồi thường không đủ mua suất tái định cư tối thiểu thì được NN hỗ trợ đủ để mua.

Khoản 1 điều 76 bổ sung quy định bồi thường chi phí đầu tư vào đất còn lại đối với hộ gia đình, cá nhân nhận khoán đất để sản xuất nông lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản.

UBTVQH đã chỉnh lý khoản 1 và 2 Điều 79 quy định việc bồi thường bằng tiền khi NN thu hồi đất ở đối với trường hợp phải di chuyển chỗ ở mà không còn chỗ ở nào khác. Khi NN thu hồi đất mà người dân không còn chỗ ở nào khác trong địa bàn xã, phường thị trấn nơi có đất thu hồi thì được bồi thường bằng đất ở nhà ở. Trường hợp hộ gia đình, cá nhân không có nhu cầu bồi thường bằng đất ở, nhà ở thì bồi thường bằng tiền. Trường hợp không đủ điều kiện bồi thường về đất ở, nếu không có chỗ ở nào khác thì được NN bán hoặc cho thuê nhà hoặc giao đất ở có thu tiền sử dụng đất.

Hải Minh